Is er zoiets als een social network armageddon?

Afgelopen zaterdag publiceerde Webwereld een artikel van Tom Sanders genaamd: “5 redenen waarom LinkedIn ten onder gaat.” Hij gaat in dit artikel in op de nieuwe privacy instellingen die LinkedIn eerder dit jaar heeft geïntroduceerd. Nou ja, geïntroduceerd, volgens Sanders zijn de nieuwe regels stilletjes doorgedrukt. Hij komt dan ook met 5 reden waarom hij vindt dat LinkedIn, na Myspace, in de rij van verloren platforms zal belanden.

Myspace was inderdaad ook zo’n ‘geval’. De derde zoektermsuggestie van Google is “Myspace verwijderen”. Dit geeft al aan welk doemscenario er voor dit plaform gold. Myspace is, voor hen die het niet kennen, een social network waar gebruikers onder meer weblogs, profielen, groepen en contacten bijhouden; vooral ook veel gebruikt door muzikanten, bandjes en muziekliefhebbers. Ook Myspace kan de algemene voorwaarden zonder toestemming van de gebruiker wijzigen. Deze wijzigingen zijn geldig vanaf het moment, dat ze op Myspace worden geplaatst. Wikipedia zegt: “Sinds september 2008 is het aantal gebruikers van Myspace enorm gedaald. Oorzaak is de verandering van de lay-out, en dat je overal een captcha voor moet invoeren. Myspace is in een jaar tijd gezakt van de 4e best bezochte site van de wereld, naar de 14e best bezochte site.” Om welke reden dan ook: daar waar Myspace in 2006 in de top vijf van meest gebruikte (Engelstalige) websites ter wereld stond, is het in 2011 te vinden op de 56ste plaats. En zo zijn er meer platforms die na een instellingswijziging of door de komst van een nieuwe speler in het veld hun (markt) aandeel zien dalen. Denk bijvoorbeeld aan de functie van Netvibes (RSS feeds verzamelen) als nieuwsbron ten opzichte van Twitter, die de functie lijkt te hebben overgenomen. Of denk aan de ‘miskleun’ van Ning, die uitsluitend nog betaalde versies hanteert, waardoor veel Ning communities ofwel gesloten worden, ofwel migreren naar alternatieven, die op hun beurt ook weer (deels) betaalde versies gaan hanteren. Is dit een wetmatigheid die opgaat voor elk social network?

Diezelfde zaterdag verscheen op hetzelfde weblog een artikel van Uhro van der Pluijm over de vertaling van Twitter voor de onlangs gelanceerde Nederlandstalige versie. Van der Pluijm spreekt over diverse Nederlanders die vrijwillig meewerkten aan de vertaling, zodat ook degenen die niet de Engelse taal machtig zijn twitter kunnen gebruiken. (Blijkbaar is Twitter nog wél erg populair) Opvallend werd als eerste reactie hierop gevraagd naar de privacy hierbij inzake de auteursrechten. Maar ik neem aan dat niemand hierin een risico voor Twitter in ziet en dat de eventuele teloorgang nog ver weg is.

Dan hebben we nog zo’n geval waarover veel gespeculeerd wordt: Facebook versus Google+. Zal Google+ niet stiekem toch Facebook gaan vervangen, zoals sommigen beweren? Of wordt in dit geval, zoals Google zelf aangeeft, het netwerk een verrijking op de bestaande platforms omdat het anders ingestoken wordt? (Zie meer hierover in het artikel van Theo Meereboer: Nieuws via Google+)

Toch denk ik niet dat de komst van nieuwe networks, of wijzigingen in bestaande, per definitie een teloorgang teweegbrengen. Ook denk ik niet dat wijzigingen in privacy instellingen door de gebruikers dusdanig belangrijk worden gevonden, dat ze invloed hebben op het al dan niet beëindigen van een account. Het blijft er mijn inziens vooral om gaan wat het platform afdwingt en bereikt. En met bereiken zoek ik het voornamelijk op het gebied van innovatie.

Een simpel voorbeeld hiervan is Hyves. Hyves is in 2004 begonnen en werd al snel een zeer populair network met veel gebruikers. Hierover zegt Wikipedia: “In januari 2011 had Hyves meer dan 10,9 miljoen accounts, een stijging van ruim twee miljoen leden ten opzichte van anderhalf jaar ervoor.” Maar ook Hyves heeft een dipje gekend: een plotstelinge verschuiving in leeftijd van haar gebruikers. Dertigers zijn veel minder actief op Hyves (mede door facebook en twitter). Wie zich op de doelgroep van 12 jarigen richt, kan je nog prima met Hyves uit de voeten, want die zijn er nog wel heel erg actief; ondanks de overname door de Telegraaf.
Hyves heeft deze ‘onverwachte’ verschuiving optimaal weten te benutten door haar strategie te wijzigen en zich aan te passen aan deze nieuwe gebruiker. Zij voorziet hen meer en meer in wat zij graag zouden willen. Denk niet alleen aan specifieke apps, maar ook aan de (relevante) reclameboodschappen (en dus weer inkomsten voor het network!). En Hyves is nog steeds het grootste Nederlandse social network.

Het einde van knipselkranten en (dus) van weblogs en twitter?
Al met al denk ik dus niet dat er zoiets als een armageddon, in de zin van een  grotesk en finaal einde, voor elk social network bestaat. Voor sommige misschien. De vraag blijft wel hoe dan eigenlijk zo’n einde ontstaat. Of dat steevast te maken heeft met wijzigingen in privacy instellingen, met schending van auteursrecht of druk van buitenaf vanwege de auteursrechten; denk aan de talrijke muziek sharing sites, of recent aan het verbod op de knipselkranten (wat eigenlijk een benaming zou kunnen zijn voor de meeste weblogs, twitter, paper.li en facebook-achtige networks). Daar gaat nog heel wat verschuiven en wellicht heeft dat effect op veel meer networks dan we nu kunnen vermoeden. Dat heeft al met al te maken met het voorliggende verdienmodel, dat van uitgevers en auteurs. Is dat model nog houdbaar, of juist aan een revival bezig?

Of heeft het te maken met het achterliggende verdienmodel van veel networks en de (noodzakelijke) veranderingen daarin? Veel van die netwerken worden immers gefinancierd door geldschieters die op gegeven moment (meer) rendement op hun investering verlangen. Een manier om geld te verdienen, is dan het uitmelken van de gegevens en gedragingen van wie zich bij het netwerk heeft aangesloten. De populatie die het netwerk bevolkt heeft dan weliswaar de macht om massaal te migreren naar een ander netwerk, maar soms raakt daardoor veel (waardevolle) data verwaarloosd of verloren. Stel dat Yahoo besluit om een ingrijpende wijziging op Flickr door te voeren (of Flickr the Commons), wat gebeurt er dan met alle foto’s, commentaren en andere metadata?

We mogen ons dus wel afvragen of het allemaal zo dramatisch is en zo ja, hoe we zo’n ‘armageddon’ kunnen voorkomen. Of wat doen we met alle belangrijke data? Moeten we leren accepteren dat er veel (toekomstig immaterieel erfgoed) verloren gaat? Dan moeten we weten welke factoren hierbij een rol spelen en welke ontwikkelingen binnen of buiten het netwerk hierin doorslaggevend zijn.

Of vooral vooruit kijken en alle creativiteit en kennis gebruiken om telkens meer nieuwe ‘dingen’ te produceren. Want laten we eerlijk zijn, er zijn vrijwel altijd mogelijkheden om van de nood een deugd te maken (en van de deugd een nieuwe noodzaak).

Leave a Reply to Theo Meereboer Cancel reply

Your email address will not be published.

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.