co-creatie, re-creatie, pro-creatie

Bij het zien van een vermakelijke en ook trefzeker film over creativiteit versus educatie op TED.com kwam er een gedachte in me op die ik graag met jullie deel. Maar eerst dit: er zijn verschillende visies op wat creativiteit is. Een kant daarvan wordt goed belicht door Mihaly Csikszentmihalyi in zijn boek over creativiteit, waaronder ook wetenschappen en (toegepaste) kunst en ambachten vallen. Een andere kant is de puur kunstzinnige kant, van theater, dans, muziek, literatuur en beeldende kunst. Beide kanten leveren erfgoed op. Dus als we het hebben over erfgoed, hebben we het direct of indirect over creativiteit.

Van wat wij nu doen en teweeg brengen, of de mensen in onze nabijheid, of mensen waar wij ooit van gehoord hebben, zal een klein percentage op den duur gaan behoren tot ons erfgoed. Een deel van dat erfgoed zal beheerd en geëxposeerd worden door conservatoren, tentoonstellingmakers, maar ook door “publiek”. Een (overlappend) deel wordt geïncorporeerd, zoals dat bijvoorbeeld met het impressionisme is gebeurd. Van een eigenzinnige, tegendraadse stroming is dat geworden tot een smaakvolle, vaak brave, stijl, die nu volop nagevolgd wordt in schilderklasjes. Dit is hoe creatie evolueert tot re-creatie.

Met erfgoed 2.0 wordt er flink ingezet op participatie en co-creatie. Het is een veld waarin technologie maatschappelijke ontwikkelingen op gang brengt en tegelijk drijfveren vanuit de samenleving innovaties aanwakkeren.
Deze samenleving zal steeds vaker en dringender op zoek gaan naar creatie en meer en meer gedwongen zijn om creativiteit (van beide kanten) te bevorderen.

Wat ik me nu afvraag, is of erfgoed 2.0, dus de wijze waarop wij onze “culturele bagage als sociale manifestatie laten opleven” (niet alleen bewaren, maar in een sociale context laten ervaren en inspireren), daarin een rol van betekenis kan spelen.

Kan dat?

Kunnen musea samen met kennisinstellingen in plaats van reflecteren op ontwikkelingen en geschiedenis, vooral op de ontwikkelingen vooruit lopen, pro-actief, pro-creatief? Kan dat echt?
Hoe dan? Moeten we eerst aan educatie doen, andere educatie; gedifferentieerde, gepersonaliseerde educatie? Dat is met de mogelijkheden van web 2.0 goed te doen. Of is het zaak dat we nu in rap tempo ideeën en toepassingen voor erfgoed 2.0 gaan ontwikkelen? Dat is nog eens een uitdaging!

Ik kan het iedereen aanbevelen om tussendoor even de film van Sir Ken Robinson te bekijken. Of zoals het op TED.com staat: “[he] makes an entertaining (and profoundly moving) case for creating an education system that nurtures creativity, rather than undermining it. With ample anecdotes and witty asides, Robinson points out the many ways our schools fail to recognize — much less cultivate — the talents of many brilliant people. “We are educating people out of their creativity.”