Concurreren met IKEA

Musea zouden niet moeten concurreren met andere musea, maar met de IKEA of het strand.

Deze quote van Jasper Visser (Museum of the Future) inspireerde tot een nieuwe blogreeks. Want hoe doe je dat dan? Concurreren voor de schaarse vrije tijd van je bezoeker? Daarom duik ik de komende tijd in verschillende populaire voorbeelden en zoek ik uit wat een museum of erfgoedinstelling hiervan kan leren. Het doel is te inspireren om op een andere manier te kijken naar wat een museum is of zou kunnen zijn.

Invalshoeken tot nu toe

Een mooi startpunt qua positionering van musea vond ik in ‘The spectrum of audience engagement’. Dit mooie, overzichtelijke schema is door consultancy bedrijf Morris, Hargreaves en McIntyre oorspronkelijk ontwikkeld voor Western Autralian Museum om haar relevantie in de 21ste eeuw te onderzoeken.

Het is gebaseerd op vijf verschillende invalshoeken om te kijken naar wat een museum nu eigenlijk is. Kijk ernaar als een evolutie in cultuurbeleid. Dertig jaar geleden werden musea gezien als ‘plaats waar kennis bewaard wordt’. Als voorbeeld haalt Eileen Hooper-Greenmil in ‘The educational role of the museum’ aan dat het museum werd vergeleken met een boek. Deze publicatie uit 1994 geeft de nieuwe kijk naar de rol van het museum weer: men moest rekening gaan houden met leerstijlen van bezoekers en hierop inspelen in plaats van alleen informatie bewaren en weergeven (als een boek).

Na de grote opkomst van het internet was mensen voorzien van kennis opeens niet meer iets waarvoor men fysiek naar het museum toe moet. Dus wat we momenteel zien is dat musea hun prioriteiten van kennis delen naar inspireren verschuiven. Zo spreekt Naturalis in ‘masterplan vernieuwing vaste presentatie’  van het worden van een experience en science center gericht op hoofd, hart en handen. Het museum als een portaal naar een oude of onbekende wereld met allerlei soort belevingen die hierbij horen.

Toekomst

De volgende stap die MHM voor zich ziet is ‘co-creatie’. In Nederland zien we bijvoorbeeld al het Amsterdam Museum bewoners oproepen om mee te zoeken naar informatie over DDS, de eerste online community in Nederland en de eerste virtuele stad in de wereld. Via de site ‘VeleHanden’  worden collecties online toegankelijk gemaakt door crowdsourcing.

Natuurlijk kan dit nog vele malen verder doorgetrokken worden. Waar we volgens HMH over 20 jaar naartoe zouden gaan is het museum als platform voor ideeën. De instelling faciliteert, laat verschillende perspectieven zien en laat de bezoeker vervolgens zelf besluiten wat ze hiervan vinden.

En nu in de praktijk

Omdat elk model nu eenmaal een versimpeling van de werkelijkheid is, geeft het ‘spectrum of audience engagement’ natuurlijk geen uitputtend overzicht. Er zijn talloze andere mogelijkheden om naar een museum te kijken en dat is exact wat we in deze blogserie gaan doen. Waar besteedt jouw potentiele bezoeker nu zijn tijd aan en wat kunnen we daarvan leren?

Soms zal dit resulteren in bijvoorbeeld een analyse van de onderliggende behoeften bij het gaan naar de huishoudbeurs. Maar het kan ook zomaar gebeuren dat we op een nieuwe technologie stuiten die veel potentie heeft voor het ontsluiten van erfgoed of een lange-termijn visie die inspireert en tot reflectie stemt. Of misschien wel een omschrijving van een nog niet bestaand product wat er wat mij betreft zo snel mogelijk moet komen.

Er komen hoogstwaarschijnlijk meer vragen naar boven dan antwoorden. En dat is precies wat het doel is: jou aan het denken zetten over waarom jouw bezoeker nu rondloopt in de IKEA en niet in het museum. Met hetzelfde enthousiasme als Benjamin Sander dit met klassieke muziek doet, geloof ik dat wij de kans hebben om deze grote groep hun nog onontdekte passie voor kunst te laten vinden.

 

———

 

Evita Lammes heeft Kunstmanagement gestudeerd aan de Hogeschool van de Kunsten Utrecht en werkt momenteel als projectmanager bij Haute Technique. Hier werkt zij mee aan het leveren van interactieve belevingen voor de museumsector, retail en de dance-industrie. In het klantcontact merkte ze dat er veel behoefte is aan informatie en inspiratie uit andere sectoren, zonder het technische jargon.