Foto’s op sociale media sites .. erfgoed?

Gastredacteur: Shomara Roosblad
Tegenwoordig zijn we bijna allemaal aanwezig op sociale media sites. Of kennen we wel iemand die er gebruik van maakt. Het is dus echt ‘iets’ van deze tijd. Maar heb je jezelf wel eens afgevraagd wat er met de content gebeurd? Kunnen we bijvoorbeeld content van een aantal jaar geleden nu terug vinden? Of kunnen we over bijvoorbeeld vijf jaar materiaal dat we nu online zetten nog achterhalen?

Foto’s op sociale media sites geven een goed beeld van de huidige maatschappij. Met de vraag of foto’s van sociale media sites, die een belangrijke plaats is de ontwikkeling van de huidige samenleving nemen, bewaard worden in mijn achterhoofd heb ik hier de afgelopen zes maanden onderzoek naar gedaan.

Het Internet, virtuele gemeenschappen, sociale media sites en het gebruik van foto’s op sociale media sites hebben de laatste jaren een grote ontwikkeling doorgemaakt en zullen naar verwachting de komende tijd blijven doorontwikkelen. Dit heeft z’n weergave in het beeldmateriaal op sociale media sites. De rol die deze ontwikkeling in onze samenleving speelt (en hoe deze samenleving opereert) komt overeen met de rol die musea hebben rondom het bewaren en tonen van deze samenlevingen.  Ondanks het feit dat veel instellingen lid van sociale media sites, doen zij nog (te) weinig met het materiaal dat op deze daar sites aanwezig is.

In mijn onderzoek heb ik me bezig gehouden met  foto’s van sociale media sites. Dit heb ik gedaan, omdat beeld al sinds de oudheid een voorganger of vervanger is van woord. Beeld staat als ‘symbool van de herinnering’. Beeld wordt sneller overgebracht dan tekst door eigenschappen als kijklust, communicatiesnelheid, overtuigingskracht en emotionele indringendheid. Kwaliteit, techniek, commentaar ten behoeve van de foto en de aanwezige beschrijving worden gezien als een meerwaarde in vergelijking met anagloog materiaal. Daarnaast vervullen foto’s op sociale media sites ook concrete functies, zo zijn sociale media sites een podium voor jonge fotografen.

Musea willen veranderende culturen weergeven, maar er is weinig van onze huidige periode vastgelegd, terwijl foto’s van sociale media sites generatiebepalend zijn en de (technische) ontwikkeling van deze periode weergeven. Het lijkt dus van belang om daar iets van te bewaren.

Het is, mijn inziens, belangrijk dat niet alleen de foto bewaard blijft, maar ook de context waarin deze geplaatst is. De beste manier om dit materiaal te verzamelen lijkt mij een combinatie van gebruikers zelf foto’s te laten uploaden en instellingen op het web te laten kijken wat er aanwezig is om gebruikers hierover te benaderen.

Voor een aantal instellingen is het relevant om de taak van het verzamelen van foto’s van sociale media sites op zich te nemen. Archieven en musea kunnen vanuit hun verzamelgebied interessant zijn, maar ook een wetenschappelijke verzameling kan met dit materiaal tot stand komen. Ook bedrijven die personen zoeken en alumniverenigingen moeten niet vergeten worden. Daarnaast valt deze ‘collectie’ ook goed te linken buiten de deuren van instellingen.

Instellingen die met foto’s van sociale media sites willen werken krijgen te maken met privacy kwesties. Veel instellingen huiveren hiervoor, maar eigenlijk is dit bij sociale media sites niet anders dan bij ander beeldmateriaal.

Sommige mensen stellen twijfels bij het verzamelen van dit nieuwe erfgoed, omdat zij bang zijn dat er op internet alleen maar ‘troep’ staat. Ook Andrew Keen maakte kritische kanttekeningen bij de ontwikkeling van het internet en de user generated content. Toch gelooft ook hij in het positieve van de ontwikkelingen op internet. Als hij het kan, vraag ik me af….waar wachten erfgoedinstellingen nog op?

De volledige scriptie is hier te downloaden en reactie zijn uiteraard zeer welkom.