Heeft cultureel erfgoed bankiers nodig?

Dat we ons in Nederland opmaken voor barre omstandigheden in de cultuursector is inmiddels wel duidelijk. Niet alleen in blogberichten zoals deze, maar ook op LinkedIn en Facebook zijn de bezuiniging en vooral de gevolgen hiervan gespreksonderwerp nummer 1. Wellicht als reacrie daarop schieten overal om ons heen de trainingen, workshops en diensten gericht op ondernemerschap en fondsenwerving als paddestoelen uit de grond.

In het opvallende artikel van Robert Hewison “Does Arts need Bankers” in the Art Newspaper wordt een -besloten- conferentie beschreven, die onlangs in Florence gehouden werd. Bij deze conferentie waren 100 financiers, ondernemers, verzamelaars, curatoren, (kunst)handelaren en academici aanwezig die gezamenlijk spraken over de toekomst van kunst en financien en er hun kennis én zorgen deelden. Enkele van de daar aanwezige sleutelpersonen waren: Mervyn King (Bank of England), CEO’s van de European Central Bank, de US Federal Reserve, de Swiss National Bank, Bill Ruprecht (CEO of Sotheby’s) en Thomas Krens (voormalig directeur van Guggenheim). Op zijn minst een veelbetekenend signaal. Maar is het ook voldoende om positieve toekomstperspectieven te bieden?

In Zweden is men momenteel actief met de oprichting van een netwerk bestaande uit musea, galerieen en andere kunstgerelateerde organisaties; dat het eerste in z’n soort in Zweden heet te zijn. Het netwerk gaat zich bezighouden met het vormen van een gezamenlijke visie voor de kunstsector in de komende vijf jaar. Dit nog naamloze netwerk heeft als doel: “to bring together those who, owing to different interests, have so far been in separate interest groups”. Samen staan we sterker, binnen een netwerk kan veel kennis uitgewisseld worden en vooral ook veel innovatie plaatsvinden. Eén en ander hangt wel af van de opzet en invulling van het netwerk.

In Nederland besloot men een collectiestuk te verkopen om daarmee het voortbestaan van de organisatie te garanderen (de rest van dit verhaal zal bekend zijn).

Het is niet alleen in Nederland, maar in heel Europa en zelfs wereldwijd een issue. Kunst (en cultuur) volgen de richting van het geld en de macht en beide verschuiven zich, voorbij het Arabische schiereiland, richting Azië; niet alleen China, maar ook India, Singapore en Taiwan. En op verschillende plekken worden verschillende oplossingen geprobeerd. Ieder zo zijn ding dus.
Wie van de drie gaat ook daadwerkelijk iets bereiken? Ik ben er absoluut voorstander van dat erfgoedinstellingen meer en meer zelfstandig zullen en ook kunnen gaan handelen. Zelfstandig in de zin van zoveel mogelijk financieel onafhankelijk. Maar hoe komen we daar? Gaan we allemaal op cursus en herzien we onze bussinessmodellen (waarbij het vooral om de verdienmodellen lijkt te gaan)? Gaan we bondjes vormen; regiobinding maar dan gericht op gezamelijke inkomstenwerving?

Ik kan daar uiteraard niets met zekerheid over zeggen. Maar wat ik wel weet is dat de (Nederlandse) aankomende  erfgoedprofessionals momenteel vooral geïntereseerd schijnen in cultureel ondernemerschap en onderwerpen als ‘publiek’ of ‘nieuwe media’ liever even links laten liggen. Immers: first things first.

Is dit dan het signaal waarop we ons gaan blindstaren? Nee, waarschijnlijk niet. Ik denk dat het heel goed is dat mensen opstaan en -opnieuw- tot handelen overgaan. Ga vooral op cursus, open een webshop, breid je verdienmodellen uit en ga samenwerken. Doe wat je moet doen om te overleven, maar vergeet hierbij niet de relatie met je publiek en hun kracht als het gaat om het in standhouden van jouw bedrijf.