Heel veel augmented reality

Augmented Reality (AR) is al veel besproken hier op Erfgoed 2.0 en zal nog veel besproken blijven, aangezien er nog op wekelijkse basis vele mooie nieuwe toepassingen worden ontwikkeld waarmee erfgoedinstellingen hun communicatie en publieksbereik kunnen versterken en/of uitbreiden. De regelmatige Erfgoed 2.0 bezoeker zal inmiddels wel op de hoogte zijn van mijn liefde voor dit onderwerp en het zal deze lezer dan ook niet verbazen dat ik met veel plezier gewerkt heb aan de nieuwste workshop van Stichting E30, ook op dit onderwerp. Later in dit bericht vertel ik daar graag meer over, maar eerst kijk ik liever naar enkele toepassingen en nieuwe mogelijkheden van AR die we binnen de erfgoedsector ten voordeel zouden kunnen inzetten. Er zijn zeer veel voorbeelden van AR te noemen. In dit bericht beperk ik me tot enkele die zeer tot de verbeelding spreken vanuit de verschillende technische mogelijkheden.

James May als museumguide
Eerst eens een voorbeeld uit het erfgoedveld. Het Science Museum in London heeft in dit geval een app ontwikkeld waarin TopGear presentator James May je persoonlijke gids is in de tentoonstelling ‘Making the modern world‘. Je downloadt de app en in het museum zorgen de AR-markers ervoor dat James in 3D formaat verschijnt op je scherm. Mooie hiervan is dat James echt 3D is doordat er gebruik wordt gemaakt van meerdere markerposities per exhibit en je dus vanuit verschillende posities met James ‘in gesprek bent’ en zelfs om hem heen kan lopen. Mooi van de app is ook dat het museum downloadbare PDFs van de markers heeft gemaakt die je thuis uitprint en op je eigen tafel of muur kunt gebruiken.

Vodka street art app
Steeds vaker zie je apps verschijnen waarbij commerciele partijen kunst, cultuur of erfgoed inzetten om hun boodschap te versterken. Voor hen een manier om nog beter doelgroepen aan te spreken, voor ons het bewijs dat AR en erfgoed zeer goed samen gaan. Absolut Vodka heeft de campagne ‘Absolute Inspire’ opgezet waarbij ze gebruikmaken van Google street view om gebruikers zelf in staat te stellen street art te maken en te plaatsen. Uiteraard op publiekelijk terrein en deelbaar met vrienden of bekenden.

Annes Amsterdam en Streetmuseum
In mei dit jaar lanceerde de Anne Frank Stichting de app Annes Amsterdam. Hierin wordt beeldmateriaal ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, en specifiek gerelateerd aan Anne Frank, in huidig Amsterdam teruggeplaatst via de smartphone.
“Met de app kun je dertig items verzamelen op verschillende locaties in de stad, plekken waar Anne met haar vriendinnen speelde, waar ze naar school ging en opgroeide. Omdat je de items bekijkt op de locaties, ervaar je de stad zoals je het nog niet eerder hebt gezien. Zo zie je persoonlijke verhalen, filmbeelden en unieke oorlogsfoto’s van toen in het straatbeeld van nu.” Persoonlijk vind ik dit een hele mooie subtiele app, die je op sommige momenten echt weet te raken.
De toepassing van de techniek doet uiteraard vooral denken aan de StreetmuseumApp van Museum of London. Je kunt je voorstellen dat dit een vorm van AR is die snel en gemakkelijk toe te passen is, en toch met veel bereik inzetbaar is. Inmiddels is er ook een Nederlandse variant verschenen vanuit Oneindig Noord-Holland.

.
Paint job virtual exhibition
Het Rijksmuseum is onlangs ‘overgenomen’ om een extra informatielaag te bieden op de schilderijencollectie van het museum. Brilliant after breakfast  heeft deze nieuwe Layar app ontwikkeld. Dit is een voorbeeld waarvan menig museumdirectie slapeloze nachten kon krijgen. Inmiddels is het voor velen het bewijs dat erfgoed gezien wordt als hét middel om niet alleen mee te scoren, maar ook daadwerkelijk te kunnen creëren en innoveren. Want zoals de techniek in dit voorbeeld uitermate simpel is toegepast, geeft wel degelijk aan dat er veel kansen liggen specifiek met erfgoed. (Het zou mooi zijn als het Rijksmuseum zelf deze app had gelanceerd.)

.
Berlin Wall
Het Duitse bedrijf Hoppala heeft (alweer twee jaar geleden) de Berlijnse muur terug in haar oorspronkelijke context geplaatst. De gehele route waar de muur ooit gestaan heeft, is nu via de smartphone weer mét muur te bekijken. Deze app heeft vele positieve reacties opgeleverd, ondanks de enkele technische haperingen. Dit is een mooi voorbeeld van AR omdat het door middel van een kleine (technische) ingreep een groot verhaal vertelt. Denk alleen al eens aan de bijdrage die deze app kan leveren bij excursies vanuit het basis- en voortgezet onderwijs. De impact van het blokkeren van je zicht met deze muur spreekt bij iedereen beter tot de verbeelding dan welke mondelinge uitleg ook.

.
Frozen planet
BBC heeft al eens vaker prachtige augmented reality displays gebruikt in de openbare ruimte. Zij doen dit veel met appshaker. Onlangs hebben ze met de AR techniek een voortzetting bewerkstelligd van de nieuwe DVDserie Frozen Planet. In winkelcentra in de VS staan bezoekers naast orka’s, aaien zij ijsberen en spelen ze met pinguins. Voor menig natuurhistorisch museum een uitgelezen manier om de (kleine) bezoeker op een uitermate belevingsvolle manier kennis te laten maken met niet alleen de levende flora en fauna maar (gecombineerd met andere techniek) ook de historische. De BBC AR installaties zijn voor mij veruit de favorieten.

.
Studiedag Erfgoed en Beleven
In april dit jaar verzorgde ik een workshop ‘Augmented Reality en andere mobiele toepassingen’ tijdens de studiedag van Erfgoedhuis Zuid-Holland, Erfgoed en beleven. In deze workshop bood ik de theoretische basis van AR ging ik samen met de cursisten in op de mogelijkheden en onmogelijkheden van AR binnen het erfgoed. Dit laatste aan de hand van sprekende voorbeelden uit zowel erfgoed- als niet-erfgoedsector. Uiteraard stond tijdens deze workshop de vraag: “Waarom en wanneer zou de erfgoedinstelling met AR kunnen/moeten werken?” centraal.

Opvallend bij workshops over een dergelijk tehnisch en innovatief onderwerp, is dat de deelnemers vanuit verschillende vakgebieden en kennisniveau (betreffende het onderwerp) vertegenwoordigd zijn. Sommigen kennen enkele voorbeelden, sommigen hebben een (klein) project gedaan met AR en sommigen hebben ‘de term eens voorbij zien komen’.  Zo dus ook tijdens deze studiedag. De reacties van de cursisten waren erg waardevol. Er was uiteraard verbazing en prikkeling merkbaar in de groep, maar ook een zekere mate van frustratie. Want veel voorbeelden, specifiek uit de niet-erfgoedsectoren leiden wel eens naar uitspraken als:  “ja, maar daar kan ik als museum niks mee, ik heb geen mensen die dit kunnen” of “…die hebben makkelijk praten, zij hebben geld”. En in sommige gevallen lijken voorbeelden ver gezocht en vraagt men letterlijk aan me of er niet ook voorbeelden het erfgoed zijn.

Deze frustratie blijkt (altijd weer) de basis van een uiteindelijke omarming van de mogelijkheden. Want op het moment dat we de voorbeelden die ver van onze dagelijkse praktijk lijken te staan projecteren op eigen werk, eigen doelgroepen en eigen collecties, blijkt AR opeens veel dichterbij dan ooit verwacht werd. Dit omslagpunt binnen de training is vaak ook het moment waarop de inspiratie de doorslag krijgt. Blijkbaar heeft een onderwerp als AR de kracht om bij iedereen innovatieve of creatieve ideeën los te maken en verlaat vrijwel iedereen met veel enthousiasme de trainingsruimte.

Een voorbeeld dat ik tijdens deze studiedag gebruikt heb is de SesameStreet Workshop, waarmee kleuters een educatief (AR) spel spelen op de tablet.

Een ander voorbeeld van die dag is dat van een in vitrine tentoongestelde dinoschedel waarmee met behulp van AR inzage wordt gegeven in de opbouw van de kop. Zo worden bijvoorbeeld spieren, bloedvaten en huid zichtbaar gemaakt.

.
Augmented Reality op de Reinwardt Academie
Eerder diezelfde maand verzorgde ik op de Reinwardt Academie binnen de minor Publiek een college over augmented reality. Hierbij lag de nadruk uiteraard op het publiek en wat wij als erfgoedprofessional hen te bieden hebben, maar ook, kijkend naar doelgroepen, waar we rekening mee moeten houden als we besluiten te werken met AR. Want met AR werk je niet omdat je “ff iets leuks met AR wilt doen”. In dit college hebben dan ook stilgestaan bij de vraag of en hoe deze techniek interessant kan zijn voor erfgoedprofessionals. Ook hier werden uiteraard de nodige voorbeelden bij gebruikt. Charlotte Gentenaar, student van deze minor, heeft hier een kort verslag over geschreven op de Reinwardt Community. Kijk daar rustig even voor nog meer voorbeelden…

.
Workshop Augmented Reality van Stichting E30
Een workshop als vast onderdeel binnen het cursusaanbod van Stichting E30 kan inmiddels niet meer uitblijven. Afgelopen weken heb ik me bezig gehouden met de ontwikkeling van deze nieuwe workshop. Een workshop Augmented Reality specifiek voor de (kleinere) erfgoedinstelling. Een workshop waarin we stil staan bij de theoretische basis, de mogelijkheden en ONmogelijkheden, de voorbeelden, de do’s en dont’s, maar vooral de waarom-vraag. Wanneer werk je wel en wanneer werk je niet met AR om je doelen te verwezenlijken?

Zie Stichting E30 voor meer informatie over de training.