De uitgelijnde tijd

Veel musea maken in tentoonstellingen en educatie gebruik van een tijdlijn. Die zie je soms in dezelfde hoedanigheid terug op de (bijbehorende) website. Dat is leerzaam voor de bezoeker. Ook het Nationaal Historisch Museum maakt er gebruik van op de innl website. Dat is een tamelijk geavanceerd exemplaar, de tijdlijn is uit te klappen en weer in te klappen (even zoeken naar het knopje). Maar vooral kun je er thematisch zoeken; dus volgens je eigen interesse. Klik je op een item, dan opent zich een venstertje met meer informatie. Doorklikken leidt naar een artikel, waar je als bezoeker de mogelijkheid hebt om te reageren. In de tijdlijn is dan aan het venstertje te zien dat er een commentaar op het verhaal is. Het Anne Frank Huis heeft ook een fraaie en informatieve tijdlijn, maar hier is reageren alleen mogelijk op een speciale pagina.

Een mooi voorbeeld van het alsnog vastpinnen van feiten en gebeurtenissen aan de geschiedenis is de Community Joods Monument, die gekoppeld is aan het Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland, beide gemaakt, net als de website van innl, door Mediamatic. Dit is weer eens een andere blik op de tijdlijn. Een van de aardigste offline varianten vind ik die van het Imperial War Museum/ Churchill Museum. Centraal (of eigenlijk diagonaal) in de opstelling staat een enorme interactieve multitouch-‘tafel’. Dit representeert een kaartenbak en is tegelijk een tijdlijn (de indeling van de kaartenbak). Hierin zitten de gedigitaliseerde items uit de collectie die betrekking hebben op leven, werk en regeerperiode van Churchill. Helaas werkt de enorme multi-touch tafel niet altijd even vlekkeloos. Zie ook de beschrijving van de makers ervan en de video.
Maar waarom gebruiken veel musea en andere erfgoedinstellingen eigenlijk een tijdlijn? Is dat vanwege het historisch perspectief? Maar geeft een tijdlijn dan wel de vereiste context, of is dat een schijnwerkelijkheid? Welke vormen kan een tijdlijn aannemen? Is het mogelijk om met meerdere mensen, net als bij een wiki, aan een tijdlijn te werken? Dus dat we samen de geschiedenis vastleggen?

Een tijdlijn is te gebruiken voor interactie met die bezoeker, wat leerzaam is voor jou als erfgoeddeskundige, maar de vormen zijn vooralsnog beperkt. Tenminste, voor zover ik het met een beetje research kon vinden. Ik krijg graag suggesties.

Wat ik wel heb kunnen vinden, met hulp van de studenten van de minor Digitale Cultuur aan de Reinwardt Academie, zijn niettemin een paar goede voorbeelden. Allereerst is er ‘a decade of social media timeline‘ bij Simplyzesty, een prettig overzicht van sociale media van het jaar nul tot nu. Deze tijdlijn is gemaakt met TimeRime, dat meer mooie voorbeelden bevat. En een andere, helaas geen werkende tijdlijn maar een afbeelding, die eveneens een overzicht van sociale media biedt, gaat ook van het jaar nu tot nu. Sociale media zijn immers van alle tijden.
Een enigzins met TimeRime vergelijkbare tijdlijn wordt geboden door MemoLane, dat momenteel nog een beta-versie is. Dit kreeg ik eveneens als tip van één van de studenten. Ik kreeg op verzoek een invite en heb ook daar om te proberen wat bronnen gekoppeld. Aardig van MemoLane is dat je ook een story kunt maken door een keuze te maken uit de items op de tijdlijn en die als verhaal met elkaar in verband te brengen. Aangezien ik er net aan begonnen ben, heb ik het nog niet helemaal in de vingers en ik weet niet of anderen nog iets aan de story (in dit geval crowdsourcing) kunnen toevoegen. Dat zou de tijdlijn pas echt geschikt maken voor storytelling en oral history.

We zijn nu bij Erfgoed 2.0 begonnen aan een tijdlijn die een overzicht moet bieden van diverse media, hun introductie en het (eerste of specifieke) gebruik ervan in een erfgoedinstelling. Sommige media worden geïntroduceerd om na een paar jaar te voorzien in een ander gebruik dan gedacht. We zien ook dat de culturele sector vaak voorop loopt met exerimenten, met ‘oneigenlijk’ gebruik, hetgeen dikwijls leidt tot innovatie. En-passant krijgen we zo een vrij goed en volledig beeld van wat er zoal aan media is, hoe dit elkaar kan versterken, hoe eerdere ontwikkelingen in een later stadium opnieuw maar dan anders toegepast worden, et cetera.
Momenteel zijn 2 studenten van de Reinwardt Academie daar in een praktijkopdracht mee bezig. Een van de items wordt bijvoorbeeld de eerste audiotour ter wereld, in 1953 in het Stedelijk Museum Amsterdam. Voor deze tijdlijn willen we gebruik maken van Dipity, dat een volledig interactieve tijdlijn biedt. Met gemak voeg je er YouTube filmpjes aan toe, maar ook je weblog, twitteraccount, muziek etc. Bedoeling is dat bezoekers er items aan gaan toevoegen, zodat gaandeweg een aardig overzicht van mediagebruik in de erfgoedsector zal ontstaan. Ik heb er nu, net als bij MemoLane, alvast de tweets van @erfgoed20 aan gekoppeld. Dat moet beter kunnen. Dus ik hoop dat je wilt helpen.