Onderzoek naar ‘de digitale tentoonstelling’

Een onderzoek naar het inhoudelijke concept, de functionaliteit en het publieksbereik van digitale tentoonstellingen

Gastredacteur: Eva Thomas

In de erfgoedsector wordt veel aandacht besteed aan het digitaal ontsluiten en toegankelijk maken van collecties. Nieuwe media worden hierbij steeds meer gebruikt. De mogelijkheden om collecties met digitale, multimediale en interactieve informatiedragers te ontsluiten zijn talrijk. Ook ontwikkelingen zoals sociale media en digitale tentoonstellingen vormen hierin een steeds belangrijk aspect. Een digitaal product is niet meer per definitie gekoppeld aan een fysieke tentoonstelling.

Universiteiten en wetenschapsmusea hechten veel waarde aan het online presenteren van hun collecties. Wetenschappelijke collecties wil men behouden en digitaal ontsluiten omdat ze van cultuurhistorische waarde zijn en van belang voor onderzoek en onderwijsdoeleinden. Universiteitsmusea kunnen verschillende doelgroepen aanspreken door collecties relevant te maken en te houden. Het ontwikkelen van een digitale tentoonstelling is dan ook een mooie kans voor de musea. Het gaat niet langer om ‘het ontsluiten om het ontsluiten’ maar men maakt een digitaal product voor het publiek. In een digitale tentoonstelling kan men meer collecties tonen en maakt men deze voor een breed publiek toegankelijk. In een digitale tentoonstelling presenteert men voorwerpen in een context waardoor collecties bovendien meer betekenis krijgen.

Tijdens mijn afstudeeronderzoek heb ik gekeken naar de eisen voor het digitaal tentoonstellen van een wetenschappelijke collectie met het oog op de brede museumdoelgroep. Hierbij wordt onder andere gelet op:

– Het digitaal tentoonstellen als nieuwe ontwikkeling binnen de erfgoedsector
– Het digitaal tentoonstellen van een wetenschappelijke collectie
– Het proces van een digitaliseringproject ‘van een inhoudelijk concept naar een vorm’

De onderwerpen die aan de orde komen in dit onderzoek zijn: het inhoudelijke concept, de functionaliteit en het publieksbereik van digitale tentoonstellingen. In opdracht van het Universiteitsmuseum heb ik de mogelijkheden van deze presentatievorm onderzocht. De nadruk in het onderzoek ligt op het digitaal ontsluiten van wetenschappelijke collecties, maar het begrip wordt ook in een bredere context geplaatst. Aan bod komt hoe je de vertaalslag maakt van een inhoudelijk concept naar een vorm in een digitale tentoonstelling.

Dit onderzoek gaat niet over de technische uitvoering van het digitaal tentoonstellen.

Het onderzoek sluit aan bij verschillende samenwerkingsprojecten zoals Unicum en het onderzoeksterrein van Digitaal Erfgoed Nederland en Instituut Collectie Nederland. Het onderzoek vond plaats in samenwerking met het Universiteitsmuseum Utrecht en is interessant voor iedereen die zich bezighoudt met digitaal tentoonstellen en/of collectie-informatiemanagement in de erfgoedsector.

De volledige scriptie is hier te downloaden.