Oud & nieuw

Het afgelopen jaar is voor veel mensen nogal enerverend geweest, op tal van manieren. Ik ben niet zo thuis in kabbala, astrologie, maanstanden of de serieuzere sterrenkunde, maar die heuse of veronderstelde invloeden zullen er allemaal vast mee te maken hebben. Terwijl ik dit zeg, vraag ik me af wat we daarvan terugzien in (de presentatie van) ons cultureel erfgoed, bedoeld maar vaak ook onbewust. Hoezeer zijn wij beïnvloed door de meer gevoelsmatige of intuïtieve ‘kennis’? Is dat in stijgende mate het geval, naarmate ontkerkelijking toeneemt? En wat betekent dat voor ons (omgaan met) cultureel erfgoed?

Ik kom daarop omdat het me laatst te binnen schoot dat web 2.0 eigenlijk een typisch westers c.q. christelijk verschijnsel is. Dat was althans mijn  gedachte. Velen prediken het evangelie van sociale media waarin samenwerken, delen, gelijke monniken gelijke kappen (creative commons), deelname van de parochie (user participation) voorop staan; samen en amen. Had web 2.0 in deze vorm kunnen ontstaan in een Hindoeïstische, Boeddhistische of communistische cultuur? En wat betekent dit voor onze cultuur en erfgoed op het moment dat sociale media zijn ingebed in denken en doen van erfgoedinstellingen en hun publiek?

In de cultureel erfgoed sector viert het laatste decennium digitalisering, en in bredere zin innovatie, hoogtij. Maar ook in voorgaande decennia is er veel vernieuwing geweest, op het gebied van educatie bijvoorbeeld. Daarnaast zou je de sector in z’n algemeenheid kunnen kenschetsen als een samengaan van het oude (conserveren en bewaren) en het nieuwe (toegankelijk maken); een museum in stenslotte geen herinnering, maar een concreet gebouw in het hier en nu. Denken in oud&nieuw is misschien wel een verschijnsel van onze cultuur. Vandaar dat we spreken van web 2.0, het oude web, maar dan in vernieuwde versie…
Binnen het netwerk van Erfgoed 2.0 vinden tal van discussies plaats die niet alleen gaan over vernieuwing op het gebied van media en digitalisering. Ook over de impact hiervan op de communicatie en de relatie met het publiek, de consequenties hiervan op de organisatie en de manier waarop wij kijken naar erfgoedinstellingen wordt flink gediscussieerd. Toch denk ik dat we het niet hebben over een frictie tussen oud&nieuw, al lijkt het vaak wel zo. Belangrijk is te kijken naar de kansen die er liggen en hoe we in de toekomst nog beter gebruik kunnen maken van de aanwezige kennis binnen en ook buiten de erfgoedinstelling, hoe we collecties kunnen inzetten voor nog meer betekenis verlening, zowel voor de collectie zelf als voor een maatschappelijk debat.

Ik wil eenieder die het afgelopen jaar heeft bijgedragen aan het netwerk van Erfgoed 2.0, actief dan wel passief, van harte bedanken voor de interesse en inbreng. En voor het nieuwe jaar: de beste wensen en ik hoop voor eenieder een voorspoedig en betekenisvol 2010!