Zegt het voort… copyright op Erfgoed? #1

De VSC en de SAE organiseren samen een studiemiddag, met als thema: Copyright op Erfgoed?
29 oktober/ 12:30-17:30 uur/ Villa Heideheuvel,  Hilversum.

In de aanloop naar (en na afloop van) deze studiemiddag wil ik een korte serie blogposts wijden aan dit onderwerp; vandaag deel 1 over evolutie en kopieergedrag.
Om te beginnen is iedereen van harte uitgenodigd om meningen en ervaringen op gebied van copyright te delen. Dat kan door te reageren op dit weblog, binnen de Linkedin groep van Erfgoed 2.0, op de Facebook pagina, door het sturen van een e-mail naar erfgoed2.0 @ gmail . com of door erover te twitteren met de hashtag #kopijregt. Beetje vreemde hashtag, maar wel onderscheidend en historisch verantwoord.
Ik denk namelijk dat we voor wat betreft copyright met z’n allen een heuse transitie in gang moeten zetten, met alle belangen en belanghebbenden, met inbegrip van alle haken en ogen. Een transitie die gaat leiden tot een nieuwe optiek, een geheel andere manier van doen, delen en verdienen. Vorig jaar schreef ik naar aanleiding van de DISH conferentie al over dit onderwerp, maar intussen verkeert het hele onderwerp copyright nog steeds in een impasse en frustreert het zowel voor- als tegenstanders, wat verdere innovatie en ontwikkeling op gebied van digitalisering en van nieuwe verdienmodellen in de weg staat.

Tijdens de studiemiddag, waar overigens nog plaatsen beschikbaar zijn (deelname is gratis, aanmelden kan via: sae@uva.nl), zullen Simone en ik namens Erfgoed 2.0 de rol van dagvoorzitter op ons nemen.
Tevens zal ik een korte, prikkelende introductie op het thema geven. En daar buig ik al dagen mijn hoofd over. Met simplificatie van het onderwerp komen we er niet, dat is me nu wel duidelijk. Met de gedachte dat het te complex is en dan maar afwachten of doormodderen, komen we er ook niet. Verandering haakt vaak in op diepgelegen drijfveren (en angsten). Het gaat bij een transitie om kleine stappen, grote bewegingen, minieme radertjes en radicaal andere opvattingen. Daarom ben ik op zoek naar een metafoor die zich daartoe verhoudt.

Evolutie en kopieergedrag.
Als ik kijk naar de dierenwereld zie ik ruwweg twee manieren waarop gezorgd wordt dat er kopieën ontstaan: door overerving en door gedurig nadoen. Begrijpelijkerwijs is kopiëren van levensbelang voor ons voortbestaan en dus worden beide methoden ons met de paplepel ingegoten. Een vader die meer dan verdienstelijk kan blokfluiten ziet zijn kind graag in het Concertgebouworkest furore maken.
Een zelfde groeimodel zien we in de economie: winst maken is niet voldoende, er is winstgroei nodig. Voortbestaan van een gevestigde faam en firma gaat samen op met voortdurende productinnovatie. Evolutie is misschien wel het belangrijkste paradigma van onze Westerse samenleving. In die context krijgt onze zorg voor cultureel erfgoed, in samenhang met copyright, een andere dimensie. Gaat de evolutievan onze samenleving zo snel dat zorg voor cultureel erfgoed nodig hebben om een pas op de plaats te kunnen maken? Staat die zorg haaks op de aandrang tot reproductie i.c.m. innovatie? En welke rol speelt identiteit daarin? Daar kom ik later op terug, want ik wil eerst nog graag een andere zienswijze op evolutie, in de zin van reproductie, onder de aandacht brengen.

Michael Pollan maakt in zijn boek ‘De Botanica van het verlangen‘ een mooie omkeer-redenering: het lijkt alsof de mens  gewassen veredelt en genetisch manipuleert voor eigen gewin, maar zijn het niet de planten die de mens inschakelen voor hun evolutie?

Kunnen wij een zelfde gedachtegang loslaten op de niet-levende zaken die wij als ons meest waardevolle cultuurbezit beschouwen? Hoe zouden we dan kijken naar onze klassieken, de bakermat van onze beschaving en het voortbestaan daarvan? Welke rol speelt daarin het onderricht in klassieke talen, of een boek als de Da Vinci Code? Voor de duidelijkheid: ik wil hier met opzet een koppeling tussen de juridische aspecten, beheer en behoud en de betekenis (conversatie, expositie, context) van erfgoed zo sterk mogelijk maken.
wordt vervolgd…

:: :: :: :: :: ::

Gastsprekers op de studiemiddag zijn:
– Nol Verhagen (directeur UB Amsterdam)
– Frank Meijer (Hoofd museumdigitalisering KIT Tropenmuseum)
– Bas Agterberg (manager Research bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid) en Maarten Brinkerink (projectmedewerker R&D afdeling NIBG)
Verder zal Wilma Mossink (jurist en copyright specialist) een spreekuur houden: voor alles wat je altijd al eens wilde vragen over rechten op erfgoed op het web.

Borrel na afloop.

(deelname is gratis, aanmelden kan via: sae@uva.nl)