Een keuze maken is interessanter dan alles bewaren

Een belangrijk voordeel van internet is dat je er vrijwel ongelimiteerd informatie kunt vergaren en toegankelijk maken. Volgens sommigen is dat het belangrijkste wat internet te bieden heeft. Daar sprak ik over met Erwin Blom en Roeland Stekelenburg van Fast Moving Targets (zie video compilatie hieronder)
Neem bol.com of Amazon, je vindt er meer titels dan in welke boekwinkel ook omdat er geen gebrek aan ruimte op de plank is. Nu blinken Bol en Amazon uit in het vindbaar maken van titels, door ze te (laten) taggen, beschrijven en waarderen. Want nog belangrijker dan de overvloed van informatie is het filteren ervan. Dat maakte Martijn de Waal in 2006 al onomwonden duidelijk. Feitelijk zit in het filteren ook een extra mogelijkheid om te verdienen. De consument kan, op basis van voorkeur, eerdere aankopen en aanbevelingen van vrienden of derden vinden waarnaar hij op zoek is. Wie goede filters biedt (Google), of zelf een ‘filter’ is (Nalden), kan dat te gelde maken.

Verzamelaars willen graag volledig zijn. Alle voetbalplaatjes, zoveel mogelijk verschillende 19e eeuwse Duitse muntgewichtdoosjes,  de complete reeks glazen vazen, alle forten uit de Stelling van Amsterdam en liefst in originele staat. Maar als we het over erfgoed gaan hebben, komen er een paar vragen aan de orde. Wat is de originele staat, in welke context moeten we dat zien, wie bepaalt dat, hoe en waarom, hoe bekostigen we het herstel en het onderhoud en als we bezoekers toelaten, hoe maken we duidelijk waarom we dit doen, wat de betekenis er van is en hoe voorkomen we dat dit bezoek en de communicatie uitingen de integriteit van dit erfgoed aantasten?
Mogen en moeten we keuzes maken op grond van waardebepaling? Of ook op grond van (exploitatie)kosten? En geldt dat ook voor het digitaliseren? Want we lijken er nog steeds van uit te gaan dat voor digitaliseren dezelfde kaders gelden als voor internet: ongelimiteerd vooral alles aanbieden. Maar digitaliseren, zeker als we het op Europees niveau bekijken en daarbij de dataopslag en het om de zoveel tijd updaten en/of migreren meerekenen, is zo mogelijk nog duurder dan een depot runnen en heel veel bruikbare verdienmodellen zijn er nog niet bedacht voor gedigitaliseerd erfgoed.

Ook in de notitie over de voortzetting / vermarkten van alle CATCH(+) projecten, “Erfgoed Makelaar – Businessplan op hoofdlijnen”, is voor elk deelproject wel telkens een businessmodel canvas ingevuld, maar is van marktgericht ondernemerschap nog weinig sprake. Kan niet anders, want nu proberen we deze vraag te beantwoorden, zo’n 7 jaar nadat het project gestart is. En intussen hebben Twitter, Foursquare, Facebook, Pinterest en Layar de wereld veroverd.

Wat niet is, kan komen? Misschien is het iets voor Stichting E30, die zich met ErfgoedZaak richt op ondernemerschap binnen het cultureel erfgoed.
Intussen blijven we gewoon zoveel mogelijk verzamelen, tentoonstellen en digitaliseren omdat de ‘long tail‘ van internet ook van toepassing is op de interesse voor erfgoed? Met andere woorden: voor elke asbak of grafheuvel is wel een liefhebber te vinden. Zeker als je ze ook nog thematisch weet te verbinden…

Je zou kunnen zeggen dat het beantwoorden van deze vragen, iets wat telkens opnieuw dient te gebeuren omdat de tijd, de mogelijkheden en de context blijvend veranderen, de kern uitmaken van ons erfgoed. Erfgoed is dialoog en discussie en de evolutie daarvan. Of dat nu om tastbare voorwerpen gaat, gebieden, gebruiken, digitale bestanden of andere overlevering. Vanuit die optiek is het goed om zowel het bewaren als het afstoten aan de orde te stellen, zoals Stichting Onterfd Goed dat doet; op zeer deskundige, weloverwogen wijze overigens. Het is des te interessanter naarmate er scherpere keuzes gemaakt worden. En ook daarin is vast een verdienmodel te vinden. Wie biedt?

 

TIP-TOP
Lees bijvoorbeeld: the Realtime Revolutie – Erwin Blom e.a.
Kijk alvast uit naar: The City as Interface. How Digital Media Are Changing The City – Martijn de Waal