Erfgoedmanagement van de toekomst, een beknopte overpeinzing
‘Our time defines the desires of belonging and therefore longing to be’
De tijd van economische crisis en de daarbij behorende bezuinigen raakt iedereen en ook binnen de erfgoedsector is dit merkbaar. Zo staat Slot Loevenstein onder druk en wie weet welke erfgoederen of havenzaten er nog meer volgen. Hoewel er steeds minder geld vanuit het rijk beschikbaar wordt gesteld, kent erfgoed juist in deze tijd een ongekende waarde.
Het lijkt of iedereen tegenwoordig iets met cultuurhistorie en erfgoed moet of wil doen. Of dat nu gaat om herbestemming van culturele locaties, het gebruik van cultuurhistorische identiteit in gebiedsontwikkeling, het stimuleren van erfgoedtoerisme of andere aanverwante initiatieven. Erfgoed is populair en neemt in populariteit toe. Wat maakt erfgoed nu zo ontzettend populair? Een veel voorkomend antwoord is dat mensen tegenwoordig op zoek zijn naar authenticiteit. Maar gaat het om authenticiteit of is het meer dan dat?
Behouden en ontwikkelen van cultuurhistorisch erfgoed is echter niet het doel an sich, er is meer. Het is een middel om een bepaalde schaarste te vervullen. Ik vraag me af of we hier wel genoeg gehoor aan geven.
De schaarste van onze tijd is naar mijn idee het gevoel van longing to be, afkomstig van het woord belonging. De twee begrippen lijken op elkaar, maar dekken een andere lading. We leven in een tijd waar belonging (het ergens bij horen) geen vaststaand gegeven meer is, maar voortdurend maakbaar is. We doen dit vanuit verschillende interesses, verschillende rollen en op verschillende momenten. Daarom is longing to be toepasselijker. Longing to be impliceert een verlangen om ergens bij te horen en een verlangen naar een andere ruimte, plek of tijd dan wat de dagelijkse werkelijkheid te bieden heeft. In het woord belonging schuilt dit verlangen niet.
Erfgoedondernemers zijn als het ware de architecten van een ruimte waarin dit verlangen van longing to be geconsumeerd kan worden. We zijn goed in het bouwen, het maken en het vormgeven van deze ruimte. Maar het gevoel van longing to be vereist meer dan alleen het produceren en consumeren van een verlangen. De schaarste wordt hiermee nog niet bevredigd. Longing to be is niet alleen het verlangen om ergens anders te zijn, maar ook ergens anders bij te horen.
Om deze behoefte te vervullen, zal er bij ondernemers een cultuuromslag gemaakt moeten worden in denken en doen. We begeven ons nog te veel in de rol van de architect, de bouwer, de producent van een beleving dat slechts de helft van het verlangen bevredigt. Voor de andere helft moeten we er nog een tandje bij doen. De kunst is om als organisatie menselijk te zijn: het erfgoedmanagement van de toekomst. In mijn volgende blog vertel ik hier graag meer over!
Bronnen:
Cuijpers, J., 2012, Geld verdienen met Erfgoed
Hedetoft, U.& Hjort M., 2002, The Postnational Self, belonging and identity
Van der Laarse, R., 2005 Bezeten van vroeger: erfgoed, identiteit en musealisering