Idee voor vervolgproject BMICE

Erfgoed in transitie

De erfgoedsector moet in transitie. De intrinsieke waarde van een collectie wordt steeds minder gezien als legitimatie voor het voortbestaan van een instelling. Verantwoording voor de allocatie van publieke gelden wordt geacht plaats te vinden langs nieuwe key performance indicators (KPIs) zoals netwerkvorming en het stimuleren van cultureel burgerschap. Daarnaast wordt er een dringend beroep op de sector gedaan om commerciële inkomstenbronnen aan te boren. In andere woorden: de erfgoedsector wordt uitgedaagd haar businessmodellen te herijken en te vernieuwen. Dit is meer dan een creatieve zoektocht naar nieuwe leuke diensten. Het dwingt erfgoedinstellingen na te denken over hun rol in de netwerksamenleving, de meerwaarde die zij ten opzichte van andere organisaties bieden en uiteindelijk ook de geldstromen die daarbij horen.

Verder met businessmodel innovatie

Kennisland, DEN, TNO en Erfgoed 2.0 hebben daarom samenwerking gezocht om de sector te ondersteunen bij het zelfstandig aangaan van deze zoektocht. Geïnspireerd door het, door het ministerie van OCW gefinancierde onderzoek Business Model Innovatie Cultureel Erfgoed (BMICE), waarin zowel richtingen als mogelijke obstakels in het ontwikkelen van businessmodellen zijn benoemd, zien deze partners een duidelijke behoefte aan praktische kennisopbouw, structurele dialoog en duurzame mechanismen voor kennisoverdracht. Door het initiëren, ondersteunen, monitoren en evalueren van businessmodel innovatie bij erfgoedinstellingen wil dit samenwerkingsverband een belangrijke rol spelen bij de implementatie van businessmodellen in het erfgoed. Businessmodellen worden daarbij beschouwd als een essentiële voorwaarde voor de noodzakelijk geachte transitie van de sector ten einde haar rol in de netwerkmaatschappij te bestendigen. Ook financieel.

Contextonderzoek

Het voorgestelde vervolg is te beschouwen als een contextonderzoek gericht op het aantonen van de toepasbaarheid van businessmodel innovatie bij (samenwerkingsverbanden van) erfgoedinstellingen. Het project biedt de samenwerkingspartners de middelen om een aantal instellingen actief te ondersteunen bij het doordenken en toepassen van businessmodellen. Daarnaast wordt voor een aantal instellingsoverstijgende (on)mogelijkheden, bijvoorbeeld op het gebied van auteursrecht, de waarde van businessmodel innovatie als oplossingsrichting op sectorniveau vastgesteld. De projectpartners maken voor deze activiteiten afspraken met instellingen uit het netwerk dat is ontstaan als uitkomst van de bijeenkomsten in het BMICE onderzoek. De projectpartners zien een vervolgproject als een goede kans om de via BMICE verkregen positie als internationale voorloper op dit onderwerp uit te bouwen, onder meer via het faciliteren van internationale kennisopbouw. Nederland kan op die manier ook haar positie verbeteren in de discussies die lopen binnen internationale verbanden zoals Europeana.

Netwerktaak

De toepassing van de theorie uit het onderzoek van 2009 in de praktijk levert nieuwe onderzoeksvragen op, die in overleg met het veld binnen het project worden uitgewerkt en zo mogelijk worden opgelost. De ontwikkelingen en resultaten zullen gedurende de looptijd van het voorgestelde project dienen als voeding voor een netwerkcommunity. De discussies en kennisdeling via een 2.0-platform geven meer bekendheid, acceptatie en inbedding van businessmodel innovatie als belangrijk instrument voor erfgoedinstellingen, bij de noodzakelijke zoektocht naar de rol van erfgoed in de netwerkmaatschappij. Het project voorziet in het op gang houden van de discussie in de vorm van blogposts, activiteiten en redactie. De samenwerkingspartners hebben al geinvesteerd in de opzet van dit platform. Het doel is om optimaal gebruik te maken van het momentum zoals dat is ontstaan mede als resultaat van het BMICE onderzoek en de presentatie daarvan op de internationale erfgoedconferentie DISH in december 2009, en van de aanbieding van de BMICE publicatie aan de Vaste Kamercommissie voor OCW op 2 maart 2010. Het project voorziet na afloop in overdracht van de gedocumenteerde kennis, kwaliteitsinstrumenten en best practices aan de bestaande kennissystemen van Erfgoed Nederland en DEN.

Vervolg

Op dit moment wordt gewerkt aan een financieringaanvraag waarvoor een projectplan worden opgesteld met producten, activiteiten, planning en begroting. Vooralsnog wordt gedacht aan een doorlooptijd van 1 jaar en een begroting van circa 100.000 euro.