Leaders in big society
Waar de cultuursector in Nederland nog in afwachting is van de echte bezuinigingen is de regering Cameron in het Verenigd Koninkrijk daarmee volop bezig. Af en toe bereikt een bericht daarover ook de Nederlandse pers. Bij DEN zitten we er wat dichter op, als gevolg van de samenwerking met CollectionsTrust voor o.a. het EU-project eNumerate. Zeer lezenswaardig zijn de heroïsche artikelen van hun directeur Nick Poole: Museums in de Digital Nation en A Different Kind of Leadership, waarin hij instellingen oproept om, bevrijd van verplichtingen verbonden aan overheidssubsidies, hun potentieel (mensen, kennis, collecties) te benutten om een belangrijke rol te claimen bij het omvormen van de samenleving.
De bezuinigingen in Groot-Brittannië worden, net als in Nederland, ingegeven door een groot overheidstekort als resultaat van de financiële crisis. De oplossing wordt door de conservatief-liberale coalitie van Cameron gezocht in een kleine, efficiënte overheid; ook daar weer overeenkomsten met de Nederlandse situatie. De Engelse premier ziet als alternatief voor de terugtredende overheid een Big Society waarin burgers georganiseerd in maatschappelijke organisaties zelf verantwoordelijkheid dragen en publieke taken invullen.
Logisch dat op Museum-ID, IDEAS exchange and SOCIAL network for MUSEUM professional, de vraag werd opgeworpen: hoe passen erfgoedinstellingen eigenlijk in zo’n Big Society? Deze discussie lezend moest ik meteen denken aan de belangrijke rol die we in het netwerk rond Businessmodel Innovatie toekennen aan de maatschappelijke waarde van erfgoed.
Nu is de Nederlandse context natuurlijk moeilijk vergelijkbaar met de Engelse. Het antwoord van Nick Poole op het veranderde politieke klimaat zou staatssecretaris Zijlstra vermoedelijk als muziek in de oren klinken. De liberalen die onze regeringscoalitie leiden gaan echter uit van de kracht van het vrije individu. Coalitiegenoot CDA is traditiegetrouw de partij van de maatschappelijke organisatie. En inderdaad lijkt het begrip Big Society ook in deze partij te zijn geland. Hans Hillen wordt aangehaald in een discussie in Trouw over toepassing van dit inrichtingsprincipe op de Nederlandse samenleving.
In de reacties op dit artikel worden de verzorgingsstaat en de belastingdruk in Nederland genoemd als belemmering. Laat Zijlstra nu juist hebben beloofd in zijn uitgangspunten cultuurbeleid te zorgen voor een gunstigere regelingen bij het verwerven van private gelden (de geefwet). Het lijkt dus geen gek idee om beter na te denken over de waardecreatie van erfgoed voor maatschappelijke organisaties dan wel om je als erfgoedinstelling te profileren als één van de belangrijke maatschappelijke organisatie die taken als debat, onderzoek, zingeving, identiteit, educatie en vermaak in een Big Society uitvoert.
Ik ga de uitkomsten in Engeland toch maar goed in de gaten houden. Uiteindelijk lopen ze daar voorop als het gaat om bezuinigingen op cultuur….